Çene eklemi rahatsızlığı tek başına, spesifik bir problem değildir. Daha çok, temporomandibular eklem olarak da adlandırılan çene eklemini veya çiğnemeyi ve çenenin hareket etmesini kontrol eden kasları etkileyen bir grup etkenin oluşturduğu rahatsızlığa verilen addır.
TMD, veya tam söylenişi ile Temporomandibular Eklem Bozukluğu, alt ve üst çeneyi birleştiren bağın düzgün şekilde çalışmamasıdır. Bu bağ, vücuttaki en karmaşık yapılı eklemlerden biri olup alt çenenin öne, arkaya ve yana hareket etmesini sağlamakla görevlidir.
Eğer parmaklarınızı kulaklarınızın önüne koyar ve ağzınızı açarsanız, hissettiğiniz hareket sizin çene ekleminizdir. Çene eklemi, bir bilye ve onun yerleştiği oyuk gibidir. Ağzınızı açtığınızda, bu bilye veya kemik çıkıntısı (kondil) eklemdeki oyuğundan/yerinden çıkar; ağzınızı kapattığınızda ise, söz konusu bilye kolaylıkla yerine girer. Yumuşak bir tampon veya disk, onların birbirlerine sürtmelerini engellemek ve çiğneme gibi hareketler neticesi meydana gelen şokları sindirmek için bu bilye ile oyuk arasında bulunmaktadır.
Bunların hepsini bir arada tutan ise, kafatasından alt çeneye kadar olan kaslardır. Genellikle çene eklemi rahatsızlığından etkilenen kaslar çeneyi kapatmaya yarayanlardır.
Çene eklemi rahatsızlığı meydana geldiğinde, çene yerinden fırlayacakmış, birbirine çarpacakmış ya da kilitlenecekmiş gibi bir his oluşur. Bu düzen bozukluğunun kesin sebebi bilinmemektedir.
Bugün, çene eklemi rahatsızlıklarını üç kategoriye ayırmaktayız:
Bazı kişilerde ise birden fazla kategoriye giren çene eklemi rahatsızlığı görülmektedir.
Çene eklemi rahatsızlığının sebeplerinden bazıları şunlardır:
Bir rahatsızlığın kaynağının çene eklemi bozukluğu olup olmadığını bilmek zordur; çünkü buna ilişkin belirtilerden biri ya da tamamı, başka problemlerde de görülebilir. Bu durum, doktorların tanı koymakta zorlanmasının en temel sebeplerindendir. Çene eklemi rahatsızlığının en genel belirtisi ise çene eklemlerinde ve çiğneme kaslarındaki ağrı ve rahatsızlıktır. En sık görülen belirtilerden bazıları şunlardır:
Temporomandibular eklem bozuklukları, bugün diş hekimliğindeki en tartışmalı konulardan biridir. Çünkü diş hekimleri ve doktorlar buna neyin sebep olduğunu ve nasıl engellenebileceğini halen tam olarak çözebilmiş değillerdir. Bu belirsizlik, çene eklemi rahatsızlığının en iyi ne şekilde nasıl tedavi edileceği konusunda fikir birliği olmamasından da kaynaklanmaktadır. Tedavi olsa da olmasa da bazı hastalar zamanla daha iyi duruma gelmektedir. Fakat maalesef, bazı hastalar yıllarca süren ağrı ve rahatsızlıktan şikayet etmektedirler.
Çene eklemi rahatsızlığı için tek bir kati tedavi yöntemi olmamasına karşın, sıkıntıları önemli ölçüde azaltacak birçok değişik tedavi bulunmaktadır. Diş hekiminiz aşağıdakilerin bir ya da birkaçını size tavsiye edebilir:
Diş hekiminiz size stresi azaltmak üzere eğitim ya da danışmanlık almanızı önerebilir. Bu tedavi yöntemleri başarısız olursa, çene eklemi ameliyatı da önerilebilir.
Kaynak:
*Esthetic Rehabilitation in Fixed Prosthodontics and Analysis: A Systematic Approach to Prosthetic Treatment
*Author(s) / Editor(s): Fradeani, Mauro
*Diagnosis and Treatment in Dentistry
*Author(s) / Editor(s): Edited by Laney, William R., Salinas, Thomas J., Carr, Alan B., Koka, Sreenivas, Eckert, Steven E.