Eklem Ağrısı

Temporomandibular Eklem Bozukluğu Nedir?

Çene eklemi rahatsızlığı tek başına, spesifik bir problem değildir. Daha çok, temporomandibular eklem olarak da adlandırılan çene eklemini veya çiğnemeyi ve çenenin hareket etmesini kontrol eden kasları etkileyen bir grup etkenin oluşturduğu rahatsızlığa verilen addır.

TMD, veya tam söylenişi ile Temporomandibular Eklem Bozukluğu, alt ve üst çeneyi birleştiren bağın düzgün şekilde çalışmamasıdır. Bu bağ, vücuttaki en karmaşık yapılı eklemlerden biri olup alt çenenin öne, arkaya ve yana hareket etmesini sağlamakla görevlidir.

Eğer parmaklarınızı kulaklarınızın önüne koyar ve ağzınızı açarsanız, hissettiğiniz hareket sizin çene ekleminizdir. Çene eklemi, bir bilye ve onun yerleştiği oyuk gibidir. Ağzınızı açtığınızda, bu bilye veya kemik çıkıntısı (kondil) eklemdeki oyuğundan/yerinden çıkar; ağzınızı kapattığınızda ise, söz konusu bilye kolaylıkla yerine girer. Yumuşak bir tampon veya disk, onların birbirlerine sürtmelerini engellemek ve çiğneme gibi hareketler neticesi meydana gelen şokları sindirmek için bu bilye ile oyuk arasında bulunmaktadır.

Bunların hepsini bir arada tutan ise, kafatasından alt çeneye kadar olan kaslardır. Genellikle çene eklemi rahatsızlığından etkilenen kaslar çeneyi kapatmaya yarayanlardır.

Çene eklemi rahatsızlığı meydana geldiğinde, çene yerinden fırlayacakmış, birbirine çarpacakmış ya da kilitlenecekmiş gibi bir his oluşur. Bu düzen bozukluğunun kesin sebebi bilinmemektedir.

Bugün, çene eklemi rahatsızlıklarını üç kategoriye ayırmaktayız:

• Çenedeki ve boyundaki kasları etkileyen problemler;
• Yüzdeki kemikleri etkileyen problemler;
• Yüzün kemiklerini ve kıkırdakları etkileyen problemler.

Bazı kişilerde ise birden fazla kategoriye giren çene eklemi rahatsızlığı görülmektedir.

Temporomandibular Eklem Bozukluğu Neden Olur?

Çene eklemi rahatsızlığının sebeplerinden bazıları şunlardır:

• Çene, ağız çene ekleminde kaza, kavga veya düşme neticesi meydana gelen yaralanma,
• Çene eklemine çok fazla basınç uygulanmasına sebep olacak şekilde dişi bastırmak veya sıkmak,
• Çene eklemindeki bilye ve oyuk arasındaki yumuşak tamponun veya diskin yerinden çıkması,
• Kemik artriti veya römatizmal artrit gibi artritler,
• Kişinin yüz ve çene kaslarını sıkıştırmasına veya dişlerini sıkmasına/gıcırdatmasına sebep olan stres,
• Kas spazmlarını tetikleyen stres ya da direnç,
• Dişin hizalanmasındaki zayıflık ya da düzen bozukluğu,
• Temporomandibular eklem artriti, ve Temporomandibular eklem tümörleri.

Çene Eklemi Rahatsızlığının Belirtileri Nelerdir?

Bir rahatsızlığın kaynağının çene eklemi bozukluğu olup olmadığını bilmek zordur; çünkü buna ilişkin belirtilerden biri ya da tamamı, başka problemlerde de görülebilir. Bu durum, doktorların tanı koymakta zorlanmasının en temel sebeplerindendir. Çene eklemi rahatsızlığının en genel belirtisi ise çene eklemlerinde ve çiğneme kaslarındaki ağrı ve rahatsızlıktır. En sık görülen belirtilerden bazıları şunlardır:

• Kulakların önünden başlayan ve kafa, boyun ve omuzlara yayılan başağrısı;
• Yüzde yorgunluk hissi;
• Ağzı açıp kapadığınızda rastgele oluşan, sanki çene takılıp kalmış hissi;
• Ağzı çok geniş açamama;
• Çenelerin kilitlenmesi, takılıp kalması veya çıkması;
• Ağzı açmayı zorlaştıran yüz kası spazmı veya dişlerinin normal oturmuyormuş gibi olmasından kaynaklanan ani, rahatsız edici kapanış hissi;
• Ağzı açıp kapadığınızda dişlerde çarpma, takırdama veya çatırdama sesleri ya da çenede sürtme hissi; Esneme, ağzı genisşçe açma veya sakız çiğneme sırasında meydana gelen ağrı;
• Yüzün bir tarafında şişme;
• Bazı kişilerde ayrıca kulak ağrısı, diş ağrısı, baş ağrısı (genelde migren gibidir), kulaklarda çınlama, göz çevresinde ağrı ve basınç, baş dönmesi ve duyma problemleri de görülmektedir.

Çene Eklemi Rahatsızlıkları Nasıl Tedavi Edilir?

Temporomandibular eklem bozuklukları, bugün diş hekimliğindeki en tartışmalı konulardan biridir. Çünkü diş hekimleri ve doktorlar buna neyin sebep olduğunu ve nasıl engellenebileceğini halen tam olarak çözebilmiş değillerdir. Bu belirsizlik, çene eklemi rahatsızlığının en iyi ne şekilde nasıl tedavi edileceği konusunda fikir birliği olmamasından da kaynaklanmaktadır. Tedavi olsa da olmasa da bazı hastalar zamanla daha iyi duruma gelmektedir. Fakat maalesef, bazı hastalar yıllarca süren ağrı ve rahatsızlıktan şikayet etmektedirler.

Çene eklemi rahatsızlığı için tek bir kati tedavi yöntemi olmamasına karşın, sıkıntıları önemli ölçüde azaltacak birçok değişik tedavi bulunmaktadır. Diş hekiminiz aşağıdakilerin bir ya da birkaçını size tavsiye edebilir:

• Hafif ısı uygulayarak veya kas gevşetici, aspirin vb. ağrı azaltıcı ya da ağrı kesici ilaçlar alarak, kas spazmlarını ve ağrıyı bertaraf etmek,
• Çene sıkma ve gıcırdatmanın zararlı etkilerini azaltıcı, kişiye özel yapılan ve “ısırma plağı” olarak da adlandırılan bir koruyucu plak takmak,
• Çenedeki kas basıncını kontrol etmeye yarayan rahatlama tekniklerini öğrenmek,

Diş hekiminiz size stresi azaltmak üzere eğitim ya da danışmanlık almanızı önerebilir. Bu tedavi yöntemleri başarısız olursa, çene eklemi ameliyatı da önerilebilir.